Een vogel is een dinosauriër.
OK, wat betekent dat?
Vogels vormen een groep, één
groep, en die groep, vogels, is een deel van de groep dinosauriërs.
Net als: een vleermuis is een
zoogdier.
Dat vleermuizen zoogdieren zijn
heeft sinds Linnaeus niemand betwijfeld. Vleermuizen hebben haar en zogen hun
jongen, en dan hebben we twee duidelijke en onderscheidende eigenschappen
gehad. Elke soort beest met haar dat de jongen zoogt is een zoogdier. Dus, de
vleermuizen voldoen aan die definitie. De vleermuizen vormen een groep, één
groep, en die groep, vleermuizen, is een deel van de groep zoogdieren, omdat de
vleermuizen aan de omschrijving van zoogdieren voldoen.
Nu hebben we twee eigenschappen
van levende vleermuizen gebruikt om te betogen dat vleermuizen zoofdieren zijn,
maar wat als de vleermuizen uitgestorven zouden zijn? Stel .... Zouden we dan
aan de hand van hun botjes ook tot de conclusie moeten of kunnen komen dat
vleermuizen zoogdieren zijn? Ja, omdat de zoogdieren ook op hun botten te
definiëren zijn. Zoogdieren zijn gewervelde dieren met één bot in hun onderkaak
en drie botjes in hun middenoor. Fossiele vleermuizen voldoen hieraan, ook in
het hypothetische geval dat de vleermuizen uitgestorven zouden zijn. Dus, omdat
ze gewervelde dieren zijn met één bot in hun onderkaak en drie botjes in hun
middenoor, zijn vleermuizen zoogdieren.
Dat is het recept: zoek
onderscheidende kenmerken aan het skelet.
Vraag 1 is: wat zijn de
onderscheidende kenmerken van het skelet van dinosauriërs?
En vraag 2 is: voldoen vogels
daaraan?
We moeten ergens beginnen, en dat
is bij de afdeling Diapsiden van de gewervelde viervoetige landbeesten.
Diapsiden hebben twee openingen in hun schedel achter hun oog, allebei op een
vaste plaats met steeds dezelfde schedelbotten eromheen.
 |
|
Figuur 2 Diapside schedel. De openingen zitten op een
vaste plaats tussen de schedelbotten. De schedelbotten onder en achter het oog
zijn: jukbeen jugale j; wandbeen
parietale p; postorbitale po; vierkantsbeen quadratum q; quadratojugale qj;
slaapbeen squamosal sq. Figuur
door Preto(m) - CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1017402
|
 |
|
Fguur 3 De schedel van de brughagedis, met aan elke kant
twee grote openingen achter de oogkas. Dit is een klassiek voorbeeld van een
diapside schedel.
|
Dinosauriërs zijn een
onderafdeling van de diapside beesten. Behalve twee openingen in de schedel
achter het oog is er ook nog een opening in de schedel voor het oog, en een
opening tussen de botten van de onderkaak.
 |
|
Figuur 4 Massospondylus
schedel, met de openingen aangegeven. Massospondylus
is een vrij vroege plantenetende dino.
|
Bovendien staan dino's rechtop,
in tgenstelling tot de vroege landbeesten onder de gewervelden en de
hagedissen. Vroege landbeesten onder de
gewervelde dieren hadden hun poten opzij staan, en hun lijf hing tussen
hun poten bij het lopen. Bij hagedissen hangt het lijf nog tussen de poten, en
daarbij hoort lopen met een golfbeweging van het lijf. Het afzetten tegen de
grond gebeurt dan met de spieren van het lijf. Boven je poten staan betekent
dat je niet meer met een golfbeweging van het lijf loopt, maar vanuit je
dijspieren. Er is dan ook een extra richel op het dijbeen voor
spieraanhechting. Het skelet is anders bij beesten die bovenop hun poten
rechtop staan, het pootgewricht is anders. Er is een kop op het dijbeen, en de
kom waarin het dijbeen draait is anders dan bij hagedissen.
 |
|
Figuur 5 De stand van de achterpoten bij hagedissen
(links) en bij dinosauriërs (midden).
|
Bij dino's is er een kop op het
dijbeen die draait in een kom gevormd door de drie bekkenbeenderen. De drie
bekkenbeenderen (darmbeen, zitbeen, schaambeen) komen niet helemaal samen in één
punt, bij dino's zit er een venster waar de drie bij elkaar komen.
 |
|
Figuur 6 Het bekken bij dino's, twee vormen. Pubis =
schaambeen, ilium = darmbeen, ischium =
zitbeen , acetabutum = kommetje voor heupgewricht, bij dino's met opening.
|
Bovendien lopen dino's op hun
achterpoten, en zijn de voorpoten vrij om iets te pakken. Sommige dino-groepen
zijn later weer op vier poten gaan lopen. Vaak zijn de voorpoten nog korter dan
de achterpoten.
Bovendien zit bij dino's het
enkelgewricht tussen de voetwortelbeentjes, en niet tussen de onderbeenbotten
en de voetwortelbeentjes (zoals bij zoogdieren).
 |
|
Figuur 7 Schema van enkelgewricht dino's
|
Het scheenbeen (tibia, T) en het
sprongbeen (astragale as) liggenin een rechte lijn, en het kuitbeen (fibula F)
en het hielbeen (calcaneum ca) liggen ook in een rechte lijn. Het eigenlijke
gewricht volgt op hielbeen / sprongbeen.
 |
|
Figuur 8 Overzicht eigenschappen dino's, gedemonstreerd
aan Eoraptor (boven) en Herrerasaurus (midden). Schedel met twee
openingen achter het oog en een opening tussen oogkas en neusgat, en een
opening in de onderkaak. Bekken met kom (acetabulum) voor de kop van het
dijbeen. Bij dino's is daar een opening.
Achterpoot met gewricht na hielbeen / sprongbeen en lange overige
voetwortelbeentjes. Figuur 6.12 uit Benton, 2015, Vertebrate Palaeontology
|
 |
| Figuur 9 Herrerasaurus (groot) en Eoraptor (klein) skeletten, plus een Plateosaurus schedel. |
Dit zijn genoeg eigenschappen om
mee te werken bij de vraag of een vogel een dino is, of vogels tot de groep
dinosauriërs behoren.
Schedels van vogels zijn licht en
compact, zodat we voor de openingen in de schedel eerst naar fossiele vogels
moeten kijken. Heel informatief is
Confuciusornis.
 |
|
Figuur 10. Skelet van Confuciusornis
en zijn schedel, met twee openingen achter de oogkas ee openng ervoor, en
openingen in de onderkaak.
|
De
schedel van Confuciusornis bezat beide openingen achter de oogkas, een
opening voor de oogkas, en openingen in de onderkaak. Bij moderne vogels is de
schedel sterk vergroeid, en is er de mogelijkheid de bovensnavel op te klappen.
De oogkas en de benedenste van de twee openingen zijn samengesmolten. De
opening tussen neusgat en oogkas en de opening tussen de onderkaak botten zijn
goed te zien.
 |
|
Figuur 11 Vogelschedel, roodborstlijster Turdus
migratorius (American robin)
|
Vogels,
ook Confuciusornis, staan rechtop op hun poten, met een dijbeen met een
duidelijke kop. Het bekken van Confuciusornis had een opening in de
heupkom, net als moderne vogels dat hebben.
 |
| Figuur 12. Het bekken van een koereiger van opzij gezien. De heupkom is gemerkt met 5, de opening in de heupkom |
Bij Confuciusornis
zijn de middenvoetsbeentjes al vergroeid met sommige voetwortelbotjes, zodat er
al een loopbeen is. Bij de huidige vogels zijn de voetwortelbeentjes vergroeid
met de naastliggende botten, sprongbeen en hielbeen met scheenbeen en kuitbeen,
en de overige met de middenvoetsbeentjes. Bij Archaeopteryx zijn
hielbeen en sprongbeen nog onafhankelijk te zien.
 |
|
Figuur 13 Vogelpoot anatomie. De knie is niet zichtbaar,
ingebed in de veren of zelfs in het lijf.Het enkelgewricht zit tussen andere
botten dan bij de mens. De verlengde middenvoetsbeentjes geven extra lengte aan
de poot.
|
OK, Confuciusornis behoort tot de dinosauriërs. En Confuciusornis is een vogel. Moderne vogels hebben ook een diapside
schedel met een opening voor hun oogkas, en een opening tussen de botten in hun
onderkaak. En ze staan rechtop en hebben een opening in hun heupkom. En ze
hebben het dino-enkelgewricht. Dus, moderne vogels zijn dino's.
En Caihong? Caihong behoort
ook tot de dino's. Caihong heeft de
openingen in de schedel en de poten van dino's. En hij heeft veren. Maar is Caihong een vogel?
 |
|
Figuur 14. Schedel van Caihong juji, met duidelijke opening (twee zelfs) voor de oogkas,
en kleine openigen achter de oogkas en in de onderkaak.
|
Is Caihong een vogel? Nee, maar het wordt er niet helderder op wat een
vogel is.
*******************
Hu et al., 2018.
A bony-crested Jurassic dinosaur with evidence of iridescent plumage highlights
complexity in early paravian evolution. Nature Communications 9, Article
number: 217 (2018) doi:10.1038/s41467-017-02515-y https://www.nature.com/articles/s41467-017-02515-y
Zie een gebakken kippenpoot voor de kop op het
dijbeen
Herrerasaurus and
Eoraptor skeletons, plus a Plateosaurus skull, North American Museum of Ancient
Life. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Herrerasaurusskeleton.jpg
Vogelbekken uit: Hamdy, 2015. Anatomical
investigation on the appendicular skeleton of the cattle egret (Bubulcus ibis).
Journal of experimental and clinical anatomy 14: 5-12
Hou et al, 1999. A
diapsid skull in a new species of the primitive bird Confuciusornis. Nature 399: 679-682
Chiappe et al, 1999. Anatomy and Systematics of the Confuciusornithidae (Theropoda: Aves) from the Late Mesozoic of Northeastern China. Bulletin of the American Museum of Natural History 242.
Chiappe et al, 1999. Anatomy and Systematics of the Confuciusornithidae (Theropoda: Aves) from the Late Mesozoic of Northeastern China. Bulletin of the American Museum of Natural History 242.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten