fig 1 kat Cyprus
Het oude Egypte is bekend om zijn katten:
als huiskat
fig 2 Egyptische kat op relief
en als belangrijke vereerde kat:
fig 3 Egyptische kat met halsband
De huiskat schijnt vanuit Egypte naar Rome gekomen te zijn:
fig 4 kat Pompeii
Tussen Cyprus en Egypte is de Wilde Kat huiskat geworden: Poezie’s over-over-...- over-opoe is bij de mensen gaan wonen. Er waren daar zoveel lekkere muizen te halen. Algemeen wordt aangenomen dat de kat niet zozeer getemd of gedomesticeerd is, maar begonnen is als een commensaal bij mensen met graanopslag en muizen. En, voor zo ver wonend in een huis met een kattenluik, als commensaal een vrij beest gebleven is – nou ja, misschien volgens zichzelf.
Ergens tussen Cyprus en Egypte ligt de afstamming van de Huiskat, Felis silvestris catus. We zagen al dat de Midden-Oosten populatie van de huiskat niet te onderscheiden is van de Midden-Oosten populatie van de Noord-Afrikaanse Wilde Kat, Felis silvestris libyca (tenminste, op Short Tandem Repeats in hun DNA), en dat de overige populaties van de Huiskat leken af te stammen van de Midden-Oosten populatie.
Midden-Oosten? De Midden-Oosten Wilde Katten die zo sterk overeenkomen met de Huiskat zijn katten uit “afgelegen woestijnen in Israel, Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, en Saudi-Arabië”, bij Driscoll et al (2007). Niet uit Egypte? Sorry: Driscoll et al hebben in hun studie geen enkele Wilde Kat uit Egypte of Noord-Afrika opgenomen. Al hun F. s. libyca komen uit het Midden-Oosten. Het is jammer dat er geen Egyptische Wilde Katten en mummies van katten in het oude Egypte in de studie opgenomen zijn.
Driscoll et al (2007) hebben op grond van mitochondriaal DNA een fylogenetische boom van de Wilde Katten en Huiskatten gemaakt. De zandkat Felis margarita is de buitengroep. Vier statistische tests om betrouwbaarheid van de fylogenetische boom te schatten zijn weergegeven bij de ‘knopen’ in de boom. De maximale waarden zijn, op volgorde, 1.0/100/100/100. Ik kom er niet uit welke onderbouwing er is voor elke knoop. Bijvoorbeeld bij de splitsing tussen de grote groep waarin de huiskat sequenties zich bevinden (clade IV) en de meer basale sequenties uit de andere groepen (clades I, II, III) staat geen onderbouwing opgegeven.
fig 5 Driscoll et al (2007) fig 2A. De getallen bij de lijntjes geven het aantal basesubstituties. Klikken voor vergroting.
In de fylogenetische boom voor het mtDNA is de zandkat sterk afgescheiden van alle F.silvestris katten. F bieti of F. s. bieti is niet erg sterk gedifferentieerd ten op zichte van F. silvestris, en kan daarom als een F. silvestris ondersoort beschouwd worden.
In de overigen Wilde Katten zijn vier groepen mtDNA volgorden te vinden. De groeopen komen over een met Europese Wilde Kat, Aziatische Wilde Kat, Afrikaanse Wilde Kat, en een groep met zowel de huiskat als de Noord-Afrikaanse Wilde Kat. De splitsing tussen de Europese Wilde Kat en de Wilde Katten uit Azie, Zuid-Afrika en Europa is redelijk afgetekend. Clade IV bevat alle Noord-Afrikaanse Wilde Katten, en de Huiskat. Dit laat zien dat de Huiskat op mtDNA niveau niet van de Noord-Afrikaanse Wilde kat F. s. libyca is te scheiden.
Driscoll et al (2007) lenen gegevens over de mutatiesnelheid van mtDNA uit een eerdere studie. Ze controleerden voor gelijkmatigheid van de mutatiesnelheid over al hun sequentie-materiaal van de katten. Daarna is het mogelijk een tijd bij de splitsingen te zetten – zoals in de figuur is aangegeven.
De splitsing tussen F. margarita en F. silvestris komt dan op 230 000 jaar, en de tijd van de gemeenschappelijke voorouder van F. s. libyca en F. s. catus, de Huiskat en Noord-Afrikaanse Wilde Kat, op 131 000 jaar.
De groep sequenties met F. s. libyca en F. s. catus, de Huiskat en Noord-Afrikaanse Wilde Kat, (clade IV) valt uiteen in 5 groepen. Dat zou dan volgens Driscoll et al. betekenen dat de Noord-Afrikaanse Wilde Kat vijf keer onafhankelijk van elkaar bij de mensen ging wonen, en dat de Huiskat afstamd van vijf over-over-..over-opoe katten, ergens in het Midden-Oosten.
Jammer genoeg geven Driscoll et al (2007) niet aan welke katten in hun figuur 2A de wilde echte F. s. libyca zijn. Bovendien zijn er maar 15 echte wilde F. s. libyca in de studie opgenomen, tegen 585 huiskatten. Het zou wenselijk zijn de diversiteit in echte wilde F. s. libyca beter te documenteren, maar “Recent events prevented collection of wildcats from Iran, Iraq or North Africa for use in this study, however the taxonomic literature is almost unanimous in synonymizing wildcats from these regions with wildcats from throughout the Near East.”
***********
Driscoll et al, 2007. The Near Eastern origin of cat domestication. Science 317:519-523.
Vigne et al, 2004. Early Taming of the Cat in Cyprus. Science 304:259.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten